یکی از بحث‌های مهم دیدگاه روانکاوانه فروید، موضوع مربوط به عقده الکترا است. فروید با بیان این موضوع سعی می‌کرد به مسائل جنسی و واکنش‌های افراد در این حوزه را مورد توجه خود قرار دهد. از کاربردهای توجه به مبحث عقده الکترا می‌توان به این مورد اشاره کرد که والدین نسبت به شرایطی که کودکان در حال عبور از آن هستند آگاه می‌شوند. به‌این‌ترتیب، با بصیرت بیشتری با رفتارهای کودک در این مرحله برخورد می‌کنند. ازآنجاکه گاهی توجه کودکان به اندام‌های جنسی و سؤال‌های آن‌ها از این بخش‌ها برای والدین نگران‌کننده می‌شود، افزایش آگاهی در این حوزه می‌تواند به خانواده در مواجهه صحیح با این اوضاع کمک کند.

منبع : عقده الکترا چه علائم و نشانه هایی دارد؟

رشد روانی – جنسی دختران در دیدگاه فروید

ازنظر فروید، رشد روانی کودک از همان زمان تولد شروع می‌شود. هر بازه سنی ویژگی‌های رشدی مربوط به خود را برای کودک به ارمغان می‌آورد. یکی از مهم‌ترین دوره‌ها از منظر فروید، دوره 3 تا 6 سالگی است که مرحله آلتی نام‌گذاری شده است. کودکان در این دوره برای اولین بار نسبت به اندام جنسی خود کنجکاو می‌شوند. به‌بیان‌دیگر، در این دوره کودک از وجود اندام خود آگاه گشته و سپس به‌مرور متوجه لذتی که از تحریک این ناحیه به دست می‌آورد، می‌شود.

این آگاه شدن اغلب به‌صورت تصادفی برای فرد رخ می‌دهد؛ اما به دلیل لذتی که برای او ایجاد کرده، تکرار می‌شود. در این حالت، طبق بیان فروید، عقده ادیپ در پسران و عقده الکترا در دختران به‌مرور شکل می‌گیرد. از دیدگاه روانکاوان، این دو عقده نوعی بحران در زندگی کودکان به‌حساب می‌آید. همچنین، حل کردن موفقیت‌آمیز آن‌ها، تأثیر زیادی در زندگی آینده افراد دارد. برای آشنایی بیشتر با علم روانکاوی کلیک کنید.

عقده الکترا در دختران

فروید به شرایطی که در آن دختران تمایلات خود را به پدر معطوف کرده و با مادر خود به رقابت می‌پردازند را عقده الکترا نامید. به باور او، تمام کودکان، جدا از جنسیت‌شان، در سال‌های ابتدایی زندگی به مادر خود بیشتر از دیگران علاقه دارند. به‌مرور این تمایل در دختران به سمت پدر سوق پیدا می‌کند. پیروان دیدگاه فروید علت این تغییر را این‌گونه تفسیر می‌کنند:

«در جریان توجه کودک به اندام جنسی خود و کنجکاوی‌هایش در این زمینه، به‌مرور متوجه تفاوت‌های این بخش از بدن خود با جنس مخالف می‌شود.»

همزمان با آگاهی از این تفاوت، نوعی احساس حقارت در دختربچه شکل می‌گیرد و تصور می‌کند که نقصی نسبت به پسران دارد. این موضوع در نگاه فروید به‌عنوان «رشک آلت مردانه» نام‌گذاری شده است. فروید ادعا می‌کند دختران نسبت به نداشتن آلت مردانه که در این نظریه نماد و سمبل قدرت است، احساس خودکم‌بینی پیدا می‌کنند.

این احساس حقارت در دختر باعث می‌شود تا توجه و علاقه وی به سمت پدر که دارای این نماد قدرت است، جلب شود. به‌بیان‌دیگر، دختر متمایل به شخصی می‌شود که این قدرت مطلوب را دارا است. از سوی دیگر دختران، مادر را به دلیل به دنیا آوردن آن‌ها بدون اندام جنسی مردانه گناه‌کار می‌دانند و به همین دلیل از وی ناراحت‌اند.

طبق تفسیر دیگری در این نظریه نیز، دختران باور دارند که مادر آن‌ها را عمداً ناقص کرده است تا در پی رقابت با او برای تصاحب پدر نباشند. این تصورات باعث به وجود آمدن یک مثلث عشقی می‌شود که در آن مادر و دختر برای به دست آوردن پدر می‌جنگند.

حل شدن عقده الکترا در دختران

باوجوداینکه در دیدگاه فروید، عقده‌های ادیپ و الکترا بخشی از روال عادی رشد روانی کودکان به‌حساب می‌آید، ولی روند حل شدن آن‌ها با یکدیگر به نحو متفاوتی طی می‌شود. ازآنجاکه دختران آلت مردانه را ندارند، بنابراین مانند پسران از اضطراب اختگی رنج نمی‌برند. درنتیجه برخلاف پسران، دلیل محکمی برای حق کردن عقده خود و دست برداشتن از رقابت با مادر ندارند.

به همین علت، فروید باور داشت که عقده الکترا هیچ‌گاه در زنان به‌طور کامل حل نمی‌شود، مگر وقتی‌که خودشان ازدواج کنند و صاحب فرزند پسر شوند. طبق تفاسیر روانکاوی، به دنیا آوردن فرزند پسر، به‌طور نمادین برای زنان به این معنا است که آن‌ها هم این آلت مردانه را کسب کرده‌اند و درنهایت به قدرت مطلوب دست‌یافته‌اند. در صورتی که در این زمینه نیاز به کمک دارید، حتما برای روان درمانی اقدام نمایید.

رهنمودهایی برای کمک به حل شدن عقده الکترا در دختران

گاهی والدین بیان می‌کنند که دختر کوچکشان نسبت به روابط بین پدر و مادرش حساس است و دوست ندارد توجه و محبتی از طرف پدر معطوف به مادرش شود. در این حالت احتمالاً فرزند آن‌ها در دوره عقده الکترا است و باید با توجه و دقت بیشتری با او رفتار کرد. مهم‌ترین اقدامی که در همان ابتدا باید انجام داد، کمک گرفتن از راهنمایی‌ها و مشاوره‌های روانشناسان درزمینهٔ تربیت جنسی کودکان است. برای آشنایی با نحوه تربیت جنسی کودکان کلیک کنید.

به‌علاوه، والدین باید این نکته را در نظر بگیرند که مقاومت کردن در برابر رفتارهای حسادت طلبانه دختربچه‌ها، یکی از دلایل صرف‌نظر کردن او از ادامه این شرایط به‌حساب می‌آید.

برای دریافت مشاوره روانکاوی می‌توانید در هر زمان از روز به صورت مشاوره تلفنی و حضوری با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.